در جامعه همیشه هستند کسانی که به هر عنوانی باعث برهم زدن آرامش و امنیت دیگران می‌شوند. علاوه بر مزاحمت‌های فیزیکی گاهی در فضای مجازی نیز شاهد این ناهنجاری‌ها هستیم. یکی از مواردی که در سال‌های اخیر توسط برخی افراد سودجو مورد سوءاستفاده قرار گرفته، استفاده از فیلم و عکس افراد و اخاذی کردن به‌واسطه آن است. این افراد، جدای از این مسئله که چگونه فیلم و عکس به دستشان افتاده، از صاحبان آن‌ها به انحاء مختلف، اخاذی کرده و قربانیان نیز برای حفظ آبروی خود، تسلیم خواسته‌های غیر قانونی فرد بزه‌کار می‌شوند. در این مواقع بزه‌کار با دیدن ترس و وحشت و مخفی کاری قربانی، جری‌تر شده و با مدارکی که در دست دارد، بیشتر اخاذی می‌کند.
عناوینی که در این مطلب می‌خوانید...
با توجه به این‌که معمولا در این موارد باج دادن، چاره مشکل نیست، شاید عاقلانه‌ترین کار در مواجهه با چنین مشکلی، پناه بردن به مراجع قضایی باشد؛ چراکه باج دادن به این افراد و زندگی با یک ترس همیشگی و تهدیدهای مستمر، مجالی برای زندگی آسوده باقی نمی‌گذارد. بر این اساس قانون‌گذار برای حمایت از افرادی که دچار چنین مشکلاتی شده‌اند و برای بستن راه بر افرادی که با سوءنیت و سوء استفاده، مخل آرامش دیگران می‌شوند، قوانینی وضع و با در نظر گرفتن مجازات‌هایی با این افراد مقابله می‌نماید.
جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران
طبق ماده 745 قانون مجازات اسلامی یا ماده 17 قانون جرائم رایانهای:
«هرکس به‌وسیله سامانه‌های رایانهای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به‌نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 30 روز تا 1 سال (طبق اصلاحات قانون در سال 1399) یا جزای نقدی از 20 میلیون ریال تا 150 میلیون ریال (طبق تغییرات جدید تعدیل جزای نقدی توسط هیئت وزیران) یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
بنابراین طبق قانون انتشار عکس و فیلم خصوصی، جزء جرائم رایانهای محسوب می‌شود و مجرم، مستحق مجازات تعیین شده خواهد بود.
جرم تهدید به انتشار عکس و فیلم خصوصی دیگران
علاوه بر انتشار فیلم و عکس خصوصی دیگران، تهدید به انتشار فیلم و عکس نیز، جرم محسوب می‌شود. شاید به نظر برسد که هنوز عملی انجام نشده که جرمی محقق شود، اما تهدید، خود نوعی برهم زدن آرامش و امنیت روانی و اجتماعی افراد است که از چشم قانون دور نمانده و جرم انگاری در مورد آن، شاید مانع و بازدارنده‌ای برای ارتکاب به این عمل شود. در این مواقع شخص، زمانی که مورد تهدید و فشار روانی و اخاذی قرار گرفت و مطمئن شد که تهدید وافعی بوده و حتما محقق می‌شود، می‌تواند اقدام به شکایت و پیگیری نماید.
طبق ماده 699 قانون مجازات اسلامی:
«هرکس دیگری را به هر نحوی، به قتل یا ضررهای نفسی یا شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید نماید، اعم از این‌که به‌واسطه این کار تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه یا زندان از 2 ماه تا 2 سال محکوم خواهد شد.
هم‌چنین ماده 744 قانون مجازات اسلامی، در ماده 16 جرائم رایانهای در رابطه با تغییر یا تحریف فیلم و عکس دیگران طبق قانون جدید بیان می‌دارد:
«هرکس به‌وسیله سامانه‌های رایانهای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به‌نحوی که عرفا موجب هنک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از 15 میلیون ریال تا 100 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره: چنان‌چه تغییر یا تحریف به‌صورت مستهجن باشد، مرتکب، به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»
در صورتی‌که جرم مصداق تبصره باشد، جرم غیر قابل گذشت بوده و به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
شرایط تحقق جرم تهدید به انتشار عکس و فیلم خصوصی
- شخص تهدید کننده باید توانایی انتشار عکس یا فیلم را داشته باشد؛ یعنی امکان انجام فعل در او وجود داشته باشد. بنابراین فردی که هیج سواد رایانهای نداشته و یا دسترسی به فضای مجازی ندارد، قادر به انجام این عمل نیست.
- فردی که مورد تهدید قرار گرفته، باید عکس یا فیلم مورد ادعای تهدید کننده را داشته باشد؛ پس در مورد شخصی که هیچ‌گونه عکس و فیلمی از خود ندارد، نمی‌توان تصور وقوع جرم نمود.
- جرم تهدید امری است که باید در نظر عرف قابل تشخیص باشد؛ به‌گونه‌ای که عرفا موجب ترس و دلهره و یا رعب و وحشت شخص، بیش از حد متعارف جامعه شود.
توصیه‌های پیش از طرح دعوی
- ابتدا اطلاعات خود را در مورد آن بالا ببرید تا به حقوق قانون خود واقف شوید.
- به هیچ عنوان با فرد تهدید کننده وارد مذاکره نشوید. زیرا باج دادن به فرد، باعث پیشروی وی و مسلط شدن روی شما می‌شود.
- به تهدید کننده هشدار دهید که در صورت ادامه تهدید یا عملی نمودن آن، به‌صورت قانونی اقدام می‌نمائید و مواد قانونی مرتبط را برایش بفرستید.
- در صورت مؤثر نبودن اقدامات فوق، رسما شکایت کنید.
نمونه متن شکوائیه انتشار عکس‌های خصوصی در فضای مجازی
دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان
با عرض سلام و ادب
با سلام و احترام به استحضار آن مقام محترم می‌رسانم که آقای/خانم …………… با طرح دوستی با اینجانب موجبات جلب اعتماد من به خودشان را فراهم کردند. در مدت دوستی با توجه به اعتماد خودم به ایشان تعدادی از عکس‌های شخصی و خانوادگی خود را در اختیار ایشان گذاشتم، هم‌چنین در موارد مختلف خود ایشان عکس‌هایی از من و خودشان گرفتند. بعد از گذشت مدتی و بعد از کسب شناخت بیشتر اینجانب ارتباط خود را مشتکی عنه خاتمه دادم و از ایشان درخواست کردم که عکس‌هایی که از من دارند معدوم کنند. اما ایشان از این کار خودداری می‌کند و تهدید کرده است تا اگر خواسته‌های ایشان را برخلاف میلم نپذیرم عکس‌های من را در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت منتشر خواهد کرد و این موضوع باعث نگرانی شدید اینجانب و خانواده‌ام شده است. با توجه به موارد فوق از آن مقام محترم تقاضا دارم تا ضمن رسیدگی به موضوع تهدید علیه اینجانب دستور معدوم کردن عکس‌های خصوصی اینجانب توسط مشتکی عنه را نیز صادر بفرمایند.
|
