تنظیم قرارداد

طبق ماده 183 قانون مدنی: قرارداد یا عقد، عبارت از این است که: دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر، تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن‌ها باشد.

بر اساس قانون، قرارداد، یه سند حقوقی محسوب شده و در تمام محاکم، قابل استناد است و عدم تعهد به آن، عواقب خاص خود را در پی خواهد داشت.

در تنظیم قرارداد، نکاتی وجود دارد که بر اساس ماده 190 قانون مدنی، لازم است رعایت شود تا قرارداد از اعتبار قانونی لازم برخوردار باشد. این موارد عبارتند از:

1. قصد و رضای طرفین قرارداد
2. اهلیت طرفین قرارداد
3. معین بودن موضوع مورد معامله
4. مشروع بودن انجام معامله 

مواردی هم وجود دارد که توجه به آن‌ها، در تنظیم یک قرارداد، ضروری است و باید حتما در متن قرارداد، ذکر شوند. از جمله نکات مهم درتنظیم قرارداد، به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:

1. عنوان قرارداد: نشان دهنده نوع قرارداد است مانند قرارداد استخدام یا قرارداد اجاره.
2. طرفین قرارداد: ذکر مشخصات کامل شناسنامه‌ای طرفین قرارداد و مشخصات آدرس و تماس.
3. موضوع قرارداد: نشان‌دهنده مسئله مطرح شده در قرارداد است.
4. مدت قرارداد: زمان شروع و پایان قرارداد، نشان دهنده زمان آغاز و پایان تعهدات طرفین است.
5. مبلغ قرارداد: مبلغ قرارداد می‌تواند به صورت برآورد و یا قطعی باشد. در هر دو صورت باید مبلغ و نحوه پرداخت‌ها و دریافت‌ها، به طور کامل در قرارداد ذکر شود.
6. شروط و تعهدات: برای کاهش دعواهای احتمالی حقوقی، تعیین حدود و شرایط و تعهدات طرفین در قرارداد، بسیار ضروری است.
7. شرایط اضطراری: در قرارداد باید برای مسائل پیش‌بینی نشده و طبیعی، زمینه‌هایی را فراهم نمود تا در چنین مواردی عدم انجام تعهد به واسطه آن شرایط، باعث ایجاد ضرر و زیان نشود.
8. مرجع حل اختلاف: در قراردادها باید مرجعی به عنوان حل اختلاف، تعیین شود تا در صورت بروز اختلاف بین طرفین، به موضوع رسیدگی نماید. 

قراردادها بر اساس نوع قرارداد، شامل یک دسته‌بندی خاص می‌شوند. این دسته‌بندی عبارت است از:

قراردادهای جایز یا لازم‌الاجرا، لازم، معلق، خیاری، دو وجهی، منجز، تملیکی، عهدی، مجانی، معوض، مغابنه‌ای، مسامحه‌ای، عینی، تشریفاتی، تحمیلی، جمعی، فردی، مطلق، مبتنی بر مذاکره قبلی، الحاقی و مشروط.

رایج‌ترین دسته‌بندی بر اساس موضوع قرارداد هم شامل موارد زیر است:

قرارداد بیع، اجاره، شرکت، ضمانت، قرض، ودیعه، مزارعه، عاریه، صلح، مضاربه، حواله، مساقات، جعاله، وکالت، رهن، کفالت، هبه و قرارداد وقف.

جلوگیری از تضییع حقوق طرفین قرارداد، اتلاف وقت و هزینه، افزایش کیفیت و بهره‌وری، حفظ روابط مستمر اقتصادی و کاری، جلوگیری از دعواهای حقوقی هنگام انجام کار و جلوگیری از اختلافات احتمالی، از مزایای تنظیم یک قرارداد اصولی است. 

از ویژگی‌های وکیل تنظیم قرارداد می‌توان به علم و تخصص خاص و مهارت در نگارش موارد اصولی و مهم یک قرارداد، اشاره نمود. هم‌چنین، تسلط وکیل به زبان بین‌المللی می‌تواند در تنظیم قرارداد با اتباع خارجی، مؤثر باشد. تجربه وکیل، مسئله مهم دیگری است که نقش بسیار مؤثری در تنظیم یک قرارداد جامع و اصولی دارد.

به دلیل گستردگی مسائل حقوقی و عدم آگاهی همه افراد نسبت به ‌آن و هم‌چنین به دلیل این‌که افراد در حوزه‌های تخصصی خود، فرصتی برای آموزش و پیگیری مسائل حقوقی را ندارند، حضور فردی که آگاه در زمینه مسائل حقوقی، و به طور خاص در زمینه تنظیم قرارداد باشد، کمک بسیار بزرگی برای طرفین قرارداد، محسوب می‌شود. وکیل تنظیم قرارداد، با علم و تخصص خاص خود، توانایی تنظیم یک قرارداد با شرایط صحیح قانونی را دارد تا به واسطه آن، منافع طرفین تأمین شده و احتمال به‌وجود آمدن اختلاف و ضرر و زیان ناشی از عدم رعایت اصول و قوانین، به حداقل برسد.

بنابراین برای پرهیز از هرگونه ابهام و استفاده از واژه‌های مناسب حقوقی، انعقاد قرارداد حقوقی الزام آور، ایجاد تناسب و تعادل لازم بین تعهدات طرفین، اجرای درست قرارداد و الزام طرفین به رعایت مفاد آن و حل و فصل درست و اصولی اختلافات احتمالی بین طرفین قرارداد، نیاز است که حتما قرارداد توسط یک وکیل متخصص تنظیم شود.