وکالت بلاعزل
یکی از عقود رایج در جامعه، برای انجام امور مربوط به اموال منقول و غیر منقول، عقد وکالت است. به این معنا که افراد برای سهولت در انجام بعضی از معاملات، به شخص مورد اعتماد خود، وکالت داده تا پیگیر امور مربوطه باشد. یکی از انواع وکالت‌نامه‌ها، وکالت بلاعزل است که شرایط خاص خود را داشته و نیاز به هوشیاری و آگاهی زیادی هنگام انعقاد دارد.
ماده 679 قانون مدنی در مورد وکالت بلاعزل بیان می‌دارد: «موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر این‌که وکالت وکیل یا عدم عزل وکیل، در ضمن عقد لازمی، شرط شده باشد.»
طبق این ماده، عقد وکالت از جمله عقود جایز است که موکل، حق فسخ و عزل وکیل را دارد مگر این‌که عقد وکالت، ضمن عقد لازم بوده یا عدم عزل وکیل، ضمن عقد لازم شرط شده باشد؛ در این‌صورت موکل دیگر، حق عزل وکیل و فسخ را ندارد.
هم‌چنین مواردی که باعث از بین رفتن عقد وکالت در وکالت ساده می‌شود مانند فوت طرفین، در مورد وکالت بلاعزل نیز صدق می‌کند.
درخواست مشاوره
خدمات دادصا برای وکالت بلاعزل
دادصا؛ گروه وکلای پایه یک دادگستری
وکالت بلاعزل، جزء عقود جایز بوده و با فوت وکیل یا موکل از بین می‌رود؛ ولی در صورتی‌که موکل، ضمن عقد بیع، مال را به وکیل فروخته باشد، با فوت موکل، وکالت، باطل، اما مالکیت وکیل از بین نمی‌رود و وراث موکل موظف به انتقال رسمی مال به وکیل هستند.
وکالت بلاعزل به معنی انتقال مالکیت نیست و وکیل نمی‌تواند ادعای مالکیت کند بنابراین در معاملاتی که فروشنده به خریدار، وکالت بلاعزل برای انجام امور مربوطه را می‌دهد این عمل باید در قالب عقد بیع، برای حفظ مالکیت خریدار، صورت گیرد زیرا در صورت فوت موکل یا فروشنده، و از بین رفتن عقد وکالت، مالکیت خریدار منتفی می‌شود.
وکالت بلاعزل با انجام موضوع وکالت تفاوت دارد و موکل در صورت دادن وکالت بلاعزل، باز هم می‌تواند خود رسما اقدام به انجام موضوع وکالت نموده و در این‌صورت، عقد وکالت فسخ می‌شود.
وکالت بلاعزل باید با دقت کافی صورت گیرد و تمام موارد، در دفترخانه اسناد رسمی و با آگاهی کامل انجام شود تا امکان سوءاستفاده‌های احتمالی گرفته شود؛ چراکه عدم آگاهی از مفاد وکالت‌نامه و نحوه تنظیم آن، گاهی باعث به‌وجود آمدن ضرر و زیان و خسارات بسیار می‌شود.
دو نوع وکالت بلاعزل وجود دارد:
وکالت بلاعزل عام: وکالتی که موکل به وکیل می‌هد تا مادامی‌که زنده است وکیل حق پیگیری و عمل در تمامی امور موکل را دارد.
وکالت بلاعزل خاص: در این نوع وکالت، موکل تنها در امور خاصی مانند فروش ملک یا ماشین با ذکر کامل مشخصات، به وکیل نیابت داده و وکیل تنها در آن زمینه، اختیار عمل دارد. این وکالت‌نامه تا زمان حیات وکیل یا موکل، به قوت خود باقی است.
مهم‌ترین انواع وکالت‌نامه بلاعزل خاص، شامل موارد زیر است:
- وکالت بلاعزل در طلاق: زمانی که مرد حین عقد نکاح یا پس از آن، به زن، وکالت طلاق می‌دهد که با این وکالت، زن همانند مرد، هر زمان که بخواهد می‌تواند برای طلاق اقدام کند. به این ترتیب زن در طلاق، وکیل بلاعزل خواهد بود.
- وکالت بلاعزل در فروش ملک: در این نوع وکالت، که معمولا به‌دلایل مختلفی از جمله آماده نبودن یا در دسترس نبودن سند و یا زمان‌بر بودن مراحل نقل و انتقال صورت می‌گیرد، معمولا موکل یا فروشنده، با دادن وکالت بلاعزل به خریدار، انجام امور مربوطه را به وی می‌سپارد. گاهی نیز موکل، فرد مورد اعتمادی را برای انجام مراحل فروش ملک، وکیل قرار می‌دهد تا با طی مراحل فروش، ثمن معامله را به موکل تحویل دهد و در صورتی‌که وکیل، غیر از این عمل کند، طبق ماده 338 قانون مدنی، موکل می‌تواند حق خود را طلب کند.
- وکالت بلاعزل در حضانت فرزند: این وکالت هنگام طلاق، از طرف یکی از زوجین به طرف مقابل داده می‌شود و تا زمانی که با قانون مغایرت نداشته باشد پابرجاست. طبق قانون دختر در سن 9 سالگی و پسر در سن 15 سالگی حق انتخاب یکی از والدین را دارد و در صورتی‌که بین وکالت‌نامه و توافق والدین تضادی باشد، قانون مرجع رسیدگی کننده است.
- وکالت بلاعزل بعد از فوت: بر اساس ماده 679 قانون مدنی، عقد وکالت در صورت فوت هر یک از طرفین، حتی اگر بلاعزل باشد هم، فسخ می‌شود.
اثبات مالکیت با وکالت بلاعزل: داشتن وکالت بلاعزل به‌معنای مالکیت مورد وکالت نیست؛ بلکه در صورت انتقال مالکیت، باید انتقال مال، از طریق عقد بیع، صلح یا هبه، به وکیل منتقل شده باشد در غیر این‌صورت ادعای مالکیت وجهه قانونی ندارد.
وکالت بلاعزل در موارد ذکر شده در ذیل باطل می‌شود:
- فوت، جنون یا سفاهت موکل یا وکیل.
- در صورتی‌که موکل خود موضوع وکالت را انجام دهد.
- از بین رفتن یا ضایع شدن موضوع مورد وکالت.
- اقاله وکالت به معنای رضای وکیل و موکل برای انحلال و فسخ عقد وکالت.
- در صورت انقضای مدت زمان عقد وکالت.
- در صورت انحلال عقد لازمی که موضوع عقد وکالت بوده.
- در صورتی که وکیل ممنوع‌الکار شده باشد.
درخواست مشاوره برای وکالت بلاعزل
برای دریافت مشاوره حقوقی با ما در ارتباط باشید
سوالات متداول وکالت بلاعزل
شابد برای شما هم این سوالات پیش آمده باشد
وکالت بلاعزل چه خطراتی دارد؟
سوءاستفاده از اختیارات محوله به‌دلیل عدم آگاهی از شرایط، از خطراتی است که وکالت بلاعزل دارد.
آیا وکالت بلاعزل یک سند رسمی است؟
به‌دلیل اهمیت بالای وکالت بلاعزل، این وکالت‌نامه باید در دفتر استاد رسمی ثبت شود تا واجد آثار حقوقی گردد. به‌همین دلیل، سند محضری و رسمی محسوب می‌شود.
چند نوع وکالت بلاعزل داریم؟
دو نوع: وکالت بلاعزل عام و خاص
