تعریف خیانت در امانت : در صورتی‌که شخصی با نیت سوء، نسبت به مالی که به وی سپرده شده، عهد شکنی نموده و به انحاء مختلف، باعث ضرر و زیان به صاحب مال شود، خیانت در امانت نموده است.
ماده قانونی جرم خیانت در امانت: طبق تعریف ماده 674 قانون مجازات اسلامی: «هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته، چک، قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار دیگری، با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء، نزد او بوده، آن‌ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن‌ها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند، به حبس از 6 ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.
ارکان جرم خیانت در امانت
از نظر قانون، هر جرمی برای محقق شدن، ارکانی دارد که بدون احراز آن، جرم محسوب نمی‌شود. در ارتباط با محقق شدن جرم خیانت در امانت نیز سه رکن اساسی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
رکن معنوی
سوء نیت شخصی که امانت به وی سپرده شده به صورت عام یا خاص، از شرایط جرم است؛ به این معنا که فرد، به صورت عمد، و آگاهانه مال را تصاحب، استعمال، اتلاف و یا مفقود نماید و یا به طور خاص، به قصد زیان رساندن به صاحب مال، این اعمال را انجام دهد.
رکن مادی
در جرم خیانت در امانت، حتما باید با انجام عمل یا ترک عملی از سوی امین، به مال مورد امانت، خسارت وارد شده و باعث متضرر شدن صاحب مال گردیده باشد.
رکن قانونی
موارد ذکر شده در ماده 674 قانون مجازات اسلامی که مبین رکن قانونی جرم خیانت در امانت است شامل موارد زیر است:
مال باید توسط مالک یا نماینده قانونی وی، به امین، سپرده شده باشد.
مال مورد نظر باید از طریق روش‌های قانونی به شرط باگردانده شدن و یا به شرط مصرف در راه مشخص، به فرد امین، سپرده شده باشد.
مال به امانت سپرده شده باید ارزش مالی و قابلیت خرید و فروش داشته باشد و یا از ابزار کسب مال و درآمد باشد.
انواع خیانت در امانت
خیانت در امانت حالت‌های مختلفی دارد که به طور کلی شامل موارد زیر است:
- خیانت در امانت طبق قانون ثبت اسناد و املاک
- خیانت در امانت طبق قانون تصدیق انحصار وراثت
- خیانت در امانت طبق قانون تجارت
- خیانت افراد دولتی نسبت به اموال و اسناد دولتی
- خیانت در امانت در استفاده از مهر و امضاء
- سوأ استفاده از ضعف نفس اشخاص
شرایط تحقق جرم خیانت در امانت
جرم خیانت در امانت، بر اساس تعریف ماده 674 قانون مجازات اسلامی، دارای چهار عامل مهم است که انجام هر کدام از آن‌ها، باعث تحقق جرم می‌شود. این شرایط عبارتند از: مفقود نمودن، تصاحب، استعمال، ائتلاف
